'Dat is een mooi affiche', dacht ik, toen ik in de krant las dat de FA Cup finale zou gaan tussen Manchester United en Manchester City. Ik vind het nog altijd leuk om naar het Engelse voetbal te kijken, zeker als het een clash tussen twee topteams betreft, en ook nog eens een derby.
Het tijdstip past prima in mijn schema, zaterdagmiddag om vijf uur. Vroeg genoeg om nog wat aan je avond te hebben, en laat genoeg om te beginnen met een borrel of een biertje. Dat gaat dus in mijn agenda!

Zaterdag 3 juni 2023 is dé dag voor veel Engelse voetballiefhebbers, speciaal voor diegenen in Manchester en omgeving. Daar komt bij dat het de 100-jarige FA-cup finale is, wat het voetbalfeest extra cachet geeft.
Een heel duidelijke voorkeur wie er moet winnen heb ik niet, al is het voetbal van City op dat moment oogstrelender dan dat van United. Maar ik win hoe dan ook, wie er ook verliest.
En dus ben ik een half uur voor de aftrap onderweg naar Adonis Internetcafé, waar ik interessante voetbalwedstrijden op een scherm van twee bij drie meter kan volgen.
De ruime tijdspanne is allereerst omdat ik te voet ben. Uit voorzorg heb ik de auto maar laten staan. Bij zulke gelegenheden krijg je zo hier en daar nogal eens een drankje aangeboden, en voorkomen is beter dan genezen.
Ten tweede wil ik ruim van tevoren aanwezig zijn, want waarschijnlijk wordt het uitverkocht huis. Om dus een goed zicht te hebben is een flinke marge in tijd nodig.

Wanneer ik de hoek omsla de straat in waar Adonis Café is, zie ik nog heel weinig activiteit die erop duidt dat er wat aan de hand is. Geen overvolle parkeerplaats, noch rijen dubbel geparkeerde auto's, ik ben dus mooi op tijd. Op mijn gemak leg ik de laatste honderd meter af en beklim de zes treden naar het terras. Waar niemand zit. Nog geen hond.
Twijfel overvalt mij. Heb ik mij in de dag vergist, in het tijdstip van de aftrap? Nee, absoluut niet, die finale is nu, en zal beginnen over minder dan vijftien minuten. Ik loop naar de deur en bemerk dat die dicht zit. Ik tuur naar binnen, alles donker. Wat is hier aan de hand? Een sterfgeval in de familie? Een naderende kernaanval van een vijandige mogendheid? Of is de Engelse bekerfinale van geen enkel belang voor de Griek?
Ik rammel nogmaals aan de deur, maar die geeft niets mee. Ik zal mij moeten beperken tot de uitslag in de krant om te weten wie de FA-cup in 2023 heeft gewonnen.
Maar dan komt Spyros Kourkoulos, de vriendelijke Burger Bakkende Buurman van de naastgelegen Hamburgerzaak het terras oplopen en vraagt wat ik wil. Dus ik leg uit dat ik de finale van de FA Cup had willen zien, maar dat de zaak gesloten is.
Yes, Adonis is sleeping at this moment, antwoordt hij.
Ah, zeg ik gelaten, thank you for letting me know.
So you want to watch the game?, vraagt hij glimlachend, terwijl hij de sleutel omdraait die, zie ik nu, gewoon in het slot zit.
Uh, yes, actually I do, mompel ik.
Come in, nodigt hij uit, terwijl hij mij voorgaat naar binnen.
Ik onderneem nog een halfslachtige poging om zijn dadendrang te beteugelen, maar het is 'kanena problima!' voor hem, noch voor Adonis, verzekert hij.
Nou, keuze genoeg waar ik ga zitten, realiseer ik mij. Spyros is ondertussen aan het zoeken op welke zender de match wordt uitgezonden, en ik besluit om mijzelf precies in het midden te installeren.
En ja hoor, daar verschijnen de elftallen al in beeld. Tweeëntwintig ernstig kijkende mannen passeren de revue. Die gaan elkaar geen duimbreed toegeven, dat kan je van die vastberaden blikken aflezen.
You want beer, tsipouro, wine?, vraagt Spyros.
Eh, beer please, if no problem?
Not at all. Peanuts or chips? Afrekenen kan later met Adonis persoonlijk wanneer die over een klein uurtje zelf ook zal arriveren.
Ik bedank hem hartelijk voor alle moeite, zeg dat hij de redder in nood was. Met een grote glimlach gaat hij weer terug naar zijn eigen zaak om de voorbereidingen voor een drukke avond te hervatten.

Ik besluit er eens goed voor te gaan zitten, neem een eerste slok, en zie twaalf seconden na de aftrap İlkay Gündoğan de score voor City openen met de snelste goal aller tijden in de geschiedenis van de FA cup. Wat een leven, wat een eiland.

Griekse gebruiken en tradities op Nieuwjaarsdag

In Nederland, maar ook in in veel andere landen, is het op de eerste dag in het nieuwe jaar gebruik om familie, vrienden en kennissen een goed, gezond en gelukkig nieuw jaar te wensen. Corfu is hier geen uitzondering op. Men wenst elkaar kali chrónia (καλή χρόνια), en gezamenlijk zet men het daarna op een eten en drinken. Tot zover de overeenkomsten met Nederland.

Podariko

Denk echter niet dat met deze gesproken gelukswens er een einde is gekomen aan de nieuwjaarlijkse plichtplegingen! Stel, je bent in de winter op vakantie op Corfu, je maakt daar de jaarwisseling mee en je wordt op Nieuwjaarsdag uitgenodigd bij een Griekse familie. Dan is het een zaak van gewicht om bij het betreden van de gezinswoning de Rechtervoet als eerste over de drempel te tillen. Zet men namelijk de linker voet als eerste binnen, dan brengt dat ongeluk voor de ontvangende familie. En jij bent daar dan de oorzaak van!
Dit gebruik wordt Podariko (πόδαρικό) genoemd, afgeleid van het Griekse woord Podi (πόδι), wat voet betekent. Omdat veel Grieken niet alleen aan tradities hechten, maar ook enigzins bijgelovig zijn, is het zaak om je eerste stap naar binnen overdreven duidelijk met de rechter voet te doen. Je hoeft je rechterbeen niet helemaal achter je oor langs te halen, maar wel duidelijk zichtbaar voor alle aanwezigen dat rechts voor gaat. Je wilt tenslotte niet de schuld krijgen van elk probleem of onheil dat zich in een jaar kan voordoen in een familie.
Ik noem maar een voorbeeld: de Griekse belastingdienst besluit de boekhouding van de familie van de afgelopen 10 jaargangen nog eens aan een grondig onderzoek te onderwerpen. Dat beschouwt men terecht als ongeluk. En omdat jij dat jaar zo suf was als eerste je linker voet de drempel over te zetten, is dat misfortuin aan jou te danken!
Of Pa Spyros rijdt na een gezellig samenzijn midden in de nacht naar huis, maar krijgt op een onbegaanbaar slecht pad een lekke band met zijn pick-up truck bouwjaar 1958. Geen krik voorradig, hij heeft zijn zondagse pak aan, en het begint net te stortregenen. Ja, dan weet je wel wie daar de schuld van krijgt.
Men moet dan ook niet vreemd opkijken dat de ooit zo vriendschappelijke betrekkingen met de Corfiotische familie allengs op een lager pitje komen te staan als je in gebreke bent gebleven hun tradities te volgen.

Het aansnijden van de Vasilopita

Allereerst zij opgemerkt dat op het uitspreken van het woord Vasilopita (Βασιλόπιτα) enigzins geoefend moet worden. Ga daar dan ook niet aan beginnen na een paar alcoholische versnaperingen, want voor je het weet ben je de risée van het circus. Doe dit op een rustig moment, wanneer er niemand aanwezig is.
Hoe dan ook, het aansnijden van dit 'Brood van Vasilis' vindt plaats op 1 januari, en wel door het hoofd van de familie. De eerste delen worden opgedragen aan God, Maria, Sint Vasilis en het Huis. De overige plakken worden verdeeld onder de aanwezigen, op volgorde van leeftijd.
Dit is op zich niet zo heel bijzonder, ware het niet dat er een heel jaar van geluk in het spel is! In de Vasilopita is namelijk één munt verstopt, en degene die zijn tanden daarop stuk bijt, is verzekerd van een heel jaar van zegeningen en voorspoed. Denk hierbij aan het winnen van de toto, het vinden van de juiste huwelijkspartner, het ontslag of overlijden van die nare manager waarmee je altijd ruzie hebt, en je voetbalclub wordt landskampioen (de Champions League valt buiten het bestek van de vasilopita).
Nu zijn er gevallen bekend dat de betrouwbaarheid van de traditie soms aan slijtage onderhevig is. Ik ken een 'gelukkige' die ooit de plak met de munt kreeg geserveerd. Vervelende bijkomstigheid was dat hij daar pas achter kwam toen hij de munt al half ingeslikt had. Hij dreigde te stikken en de enige mogelijkheid om te overleven, was het toepassen van tracheotomie (τραχειοτομή), of het voorwerp helemaal in te slikken. Hij koos voor het laatste. Maar dat viel helemaal niet mee, in aanmerking genomen dat de munt qua grootte te vergelijken is met de oude Nederlandse rijksdaalder. Om nog maar te zwijgen over de problemen die zich voordeden om de geluksmunt op de natuurlijke weg weer het lichaam te doen verlaten.
Of hij de rest van het jaar nog geluk heeft ervaren weet ik niet. Wel dat hij de eerste paar maanden op een luchtkussen heeft doorgebracht.

De naamgever

De Vasilopita heeft zijn naam volgens de overlevering te danken aan Vasilis de Grote, een 4e eeuwse bisschop, die bekend stond om zijn begaandheid met de armen en minder bedeelden onder de bevolking. Hij besteedde zijn tijd voornamelijk met het helpen van de behoeftige medemens en genoot daarom een grote populariteit. Er zijn verschillende versies over het ontstaan van dit gebruik waaraan zijn naam is verbonden.
Één verklaring die de ronde doet, is dat de Goede Sint Vasilis graag zijn welstand wilde delen met de arme bevolking, maar zich hierop niet wilde beroemen. Derhalve liet hij in de anonimiteit broodjes bakken met daarin een gouden munt verstopt en liet die uitdelen onder de behoeftige burgers, zodat men in ieder geval tijdens de feestdagen geen armoede hoefde te lijden.
Een andere versie luidt dat er op een kwade dag een leger voor de poorten van de stad stond dat geen goede bedoelingen had met de bevolking. Onze Vasilis haalde de bange burgerij over hun schatten aan hem over te dragen zodat hij de legeroverste kon overhalen zijn snode plannen te laten varen. Het tekent de argumentatie van Vasisli dat de legerleider en zijn bende zich terug trokken zonder iemand een haar te krenken, noch enige vergoeding voor gemaakte reis- en verblijfkosten berekende!
Omdat het ondoenlijk leek iedere burger zijn bijdrage weer te doen bekomen, besloot Vasilis dan maar broden te bakken met daarin alle kostbaarheden van de burgers en deze uit te delen onder zijn stadgenoten. Het is tekenend voor de goede betrekkingen van deze heilige met bovennatuurlijke wezens dat alle donaties op deze manier bij de rechthebbende personen terecht kwamen. Daar kan PostNL een voorbeeld aan nemen!
Vanwege zijn betrokkenheid bij de lagere regionen van de bevolking werd Vasilis na zijn dood heilig verklaard en wordt zijn sterven nog steeds op de eerste dag van het nieuwe jaar herdacht.

De granaatappel

Mochten bovenstaande tactieken niet werken, dan is daar nog altijd de granaatappel. Deze prachtige vrucht staat niet alleen symbool voor gezondheid, maar ook voor voorspoed. Gek genoeg moet de vrucht dan voor de deur van de gezinswoning stuk gegooid worden. Wel is het zaak om tijdens deze vandalistische handeling een aantal wensen uit te spreken. Hoe zwaarder de vrucht, des te groter de nieuwe portefeuille aangeschaft moet worden om de naderende geldstromen te kunnen herbergen. Is daarbij de vrucht ook nog eens rijkelijk voorzien van pitjes dan kan je nieuwe jaar helemaal niet meer stuk.

Schrijver dezes baseert bovenstaande beweringen op informatie verstrekt door derden. Aan deze informatie kunnen geen rechten ontleend worden!

Afspraak is afspraak?

 Elk land heeft zo zijn zeden en gewoonten, en dat vind ik mooi om te zien. Wat voor de een heel bijzonder is, is voor de ander de gewoonste zaak van de wereld. Als voorbeeld om dit te illustreren, wordt vaak het verschil tussen Nederlanders en Chinezen aangehaald.
In China is het een teken van beleefdheid en waardering om te boeren na een maaltijd. Dit gebruik wordt in Nederland echter als zeer ongepast ervaren. Laat in een fancy restaurant tijdens een gezellig etentje met familie of collega's maar eens een flink rollende roffel gaan, zo een diep vanuit je binnenste, dan weet je wat ik bedoel.
Moeten wij de Chinezen er op aanspreken om deze, in onze ogen, onbeschofte gewoonte voortaan achterwege te laten? Natuurlijk niet, 's lands wijs, 's lands eer. Toch?
Dat in aanmerking genomen, zijn wij er na enkele jaren Corfu achter gekomen dat ook de Griek andere gewoontes heeft dan de gemiddelde Nederlander. Een daarvan is dat een Griek jou bij het maken van een afspraak zal zeggen wat jij wil horen, niet gehinderd door enig schuldgevoel of schaamte als hij die afspraak niet kan of gaat nakomen. Daarover kan onze goede vriend Pieter mee praten.

 Wie ooit eens op Corfu geweest is, zal het waarschijnlijk opgevallen zijn dat wegenbouw op dit mooie Griekse eilandje niet de hoogste prioriteit heeft. Gaten ter grootte van volwassen maankraters zijn meer regel dan uitzondering op het uitgebreide wegennet van Corfu.
Wordt er op doorgaande wegen over het algemeen nog wel een laagje asfalt gestort, waarop later soms zelfs enkele witte lijnen gekalkt worden, op achteraf weggetjes en in de achtergebleven gebieden in het binnenland is dit gebruik onbekend.
Zo ook bij onze Pieter. Om zijn prettige huis in de buitenwijken vanons dorp te bereiken, is bij voorkeur een auto gewenst die de Dakar ralley minimaal één keer heeft voltooid, om alle rotsige obstakels, gaten en modderige ondergronden met succes te slechten.
En dus kwam Pieter op den duur op het briljante idee om een wegenbouwer in te schakelen, om in het vervolg op een comfortabele manier de afstand naar zijn huis af te leggen. Omdat hij toch eerst de kosten wilde berekenen, maakte hij een afspraak met een, door een bevriende makelaar aanbevolen, wegenbouwer genaamd Spyros. Afgesproken wordt dat hij de zaak in ogenschouw zal komen nemen en naar aanleiding daarvan een offerte zal opmaken.
Na een datum en tijd met de vakman afgesproken te hebben, legde Pieter met een tevreden zucht de telefoon neer, gerustgesteld dat zijn hobbelpad binnen afzienbare tijd tot het verleden zou horen.

 Op de grote dag zit Pieter in gespannen verwachting klaar met koffie en koekjes, om de asfalteerder Spyros gunstig te stemmen. Volgens afspraak zal hij om elf uur zijn opwachting maken, om zijn kundig oog de kost te geven en aldus een redelijke prijs te bepalen.
Onze vriend Pieter is niet gealarmeerd wanneer de klok in digitale cijfers 11:15 aangeeft en zijn bezoek zich nog niet heeft aangediend. Hij is tenslotte op de hoogte dat een Griekse minuut wel eens tien minuten kan bestrijken.
Nog raakt hij niet in paniek wanneer er weer een kwartier verstrijkt zonder de verschijning van zijn gast. Ha, dit is Corfu, daar gelden andere regels dan in het gestresste Nederland!
Om kwart voor twaalf is er nog steeds niets dat er op wijst dat er een asfalteerder in aantocht is. En dan krijgt hij jeuk. Hoor ik daar de sirene van de ambulance? Er zal toch niets gebeurd zijn? Heb ik me misschien in de datum vergist? De twijfel slaat toe, en hij neemt zich voor dat hij zal bellen als er om twaalf uur precies nog niemand geweest is.

 In het volgende kwartier is een landschildpad het enige levende wezen dat Pieter voorbij ziet kruipen, en hij besluit te gaan bellen. Met bevende hand toetst hij het nummer van Spyros in.
Na drie keer overgaan wordt de telefoon opgenomen.
'Nai' (Grieks voor Ja)?, klinkt het. Pieter slaakt een zucht van verlichting, zijn wegenbouwer is blijkbaar nog in goede gezondheid.
Het volgende gesprek ontwikkelt zich ongeveer zo:

P – Hi Spyros, this is Pieter!
S – Hey, how are you doing?
P – I'm fine, how are you?
S – Not too bad, thanks for asking.
P – Didn't we have an appointment for today?
S – Absolutely!
H -  Wasn't you supposed to be here at eleven?
S – Yes, sure!
P – But now it is already twelve o' clock.
S – Yes, twelve O five, to be precise
P – Aha! But you are not at my house?
S – No, I'm in Lefkimmi (uiterst Zuid Corfu)
P – Ah, that is at least one hour drive to our village, right?
S – At least, yes.
P – So you will not be here today, for an estimate to fix our road?
S – No, that is impossible unfortunately. I will be in Lefkimmi all day.
P – OK, so we have to make another appointment?
S – Yes, we have  to make another appointment.
P – Shall I call you then?
S – Yes, please call me!
P – Alright, will do. Bye Spyros...
S – Yiasou (Grieks voor Dag)! Klik

Pieter heeft nog zeker een kwartier verdwaasd naar zijn telefoon zitten kijken. Een Nederlands kwartiertje, dat dan weer wel.